Để đáp ứng nhu cầu cung cấp mai cho thị trường trong và ngoài miền Bắc, trong những năm gần đây, nhiều nông dân ở vùng nông thôn Nam Trung bộ, Đồng bằng Sông Cửu Long và đặc biệt là vùng ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh (như quận Thủ Đức, quận 12...) đã tập trung trồng mai vàng việt nam theo hướng canh tác chuyên nghiệp, tạo ra sản phẩm mai hàng hoá để cung cấp cho thị trường. Điều này đã dẫn đến sự phát triển của các làng mai và tăng lượng cây mai trồng lên.
Tương tự như cây trồng khác, khi trồng vài cây mai rải rác tại nhà, không gây ra sâu bệnh hại đáng kể. Nhưng khi trồng trên diện rộng trong các vùng canh tác tập trung, sâu bệnh hại sẽ xuất hiện và gây hại ngày càng nhiều, đôi khi trở nên nghiêm trọng.
Sau khi tham quan một số vùng canh tác mai ở ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, chúng tôi nhận thấy ngoài các sâu bệnh phổ biến khác trên giống mai nhị ngọc toàn như sâu bướm, sâu ăn lá, rệp sáp, và nấm mốc... Thì sâu bù lạch (hay còn gọi là bọ trĩ) cũng là một nguyên nhân gây hại đáng kể đối với cây mai khi ra đọt non và lá non.
Sâu bù lạch có đặc điểm là khi cây mai ra đọt non và lá non, sâu trưởng thành sẽ di chuyển từ nơi khác đến để đẻ trứng trên những đọt lá non đó. Sau vài ngày, trứng sẽ nở ra thành sâu bù lạch non (ấu trùng).
Cả sâu trưởng thành và sâu bù lạch non đều xâm nhập và hút nhựa của những đọt non và lá non, gây ra những vết lấm tấm trắng nhỏ. Trong trường hợp nặng, chúng có thể làm khô mép lá, gây rách lá. Lá bị hại dần mất màu xanh, không phát triển bình thường, nhỏ lại, cong xuống phía dưới và trở nên cứng và khô xơ. Khi lá bị hại chuyển sang giai đoạn già và khô, chúng không còn làm thức ăn phù hợp, sâu bù lạch sẽ chuyển sang tấn công lá non khác.
Vì cơ thể của sâu bù lạch rất nhỏ (đạt đến chiều dài hơn 1mm), và chúng nằm ở bên trong các lá non chưa mở hoặc phía dưới lá, việc phát hiện chúng rất khó khăn. Nhiều nông dân không có kinh nghiệm khi thấy lá cây bị hại, họ lầm tưởng đó là do nấm bệnh gây ra và đã sử dụng nhiều loại thuốc trừ sâu để phun xịt. Tuy nhiên, "bệnh" không giảm đi, gây bối rối không biết cách ngăn chặn kịp thời, dẫn đến sâu bù lạch gây hại ngày càng nặng, làm cho lá cây mai mất sức sống và cây trở nên yếu đuối.
Để hạn chế tác động của sâu bù lạch, có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
- Tránh trồng mai quá sát nhau, nên trồng cây rời nhau để vườn mai luôn thông thoáng.
- Khi tưới nước cho cây mai, sử dụng máy bơm có áp suất mạnh để xịt nước thẳng vào các vùng mà sâu bù lạch thường "trú ngụ" để rửa trôi chúng. Phương pháp này cũng giúp giảm số lượng các sâu bệnh khác gây hại cho cây mai như sâu bướm, rệp sáp...
- Kiểm tra vườn bán mua cây mai vàng thường xuyên, đặc biệt là trong giai đoạn cây mai ra đọt non và lá non. Nếu phát hiện có nhiều sâu bù lạch, có thể sử dụng một số loại thuốc như Vimite 10ND, Bifentox 30ND, Virigent 800WG, Confidor 100SL, Admire 050EC... Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và liều lượng trên nhãn của sản phẩm thuốc. Khi phun, tập trung vào các đọt non và lá non nơi có nhiều sâu bù lạch, phun đều cả mặt trên và dưới của lá mai.
Nhớ rằng việc phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của cây mai. Nếu cây bị nhiễm sâu bệnh nặng, nên tham khảo ý kiến chuyên gia nông nghiệp để có phương án xử lý hiệu quả.